تاثیر داروهای ضد افسردگی بر افزایش احتمال ابتلا به اوتیسم

SensesCultural:هر روز که دانش و آگاهی‌های ما درباره اوتیسم بیشتر و بیشتر می‌شود، پرسش‌هاي افزونتری درباره علت بروز اختلال اتيسم در كودكان در اذهان شکل می‌گیرد. يكي از پرسش‌هاي رايج، به ويژه در بين والدين(مادران) داراي كودكان اتيسم، تاثير  مصرف داروهاي ضدافسردگي و اضطراب، بر میزان ابتلا كودك با اختلال اتيسم است. تا سال‌ها اگرچه این پرسش وجود داشت‌،‌اما پاسخی منطقی و قانع کننده درباره نسبت و ارتباط این دو به دست نیامده بود. اگر چه  محققين تاثير اس اس ار آي‌ها را بر روي افزايش سروتونين ثابت كرده‌اند اما در مورد تاثير آن بر روي اختلالاتي چون اوتيسم به نتايجي دست نيافته بودند.

خوشبختانه محققين به تازگي تحقيقي را درباره تاثير مصرف داروهاي ضدافسردگي در دوران بارداري و ميزان ابتلاء كودكان به اختلال اتيسم انجام داده‌اند که تا حدودی پاسخ به همان پرسش‌دیرین و اشاره شده در بالاست.

پيش از مرور نتايج تحقيقات محققين به منظور درك بهتر مطلب، مرور كوتاهي بر مفهوم «اس اس ار آي» داشته باشيم و بدانیم كه SSRIچيست ؟

اس اس ار اي نام مخفف (SSRIs )مهارکننده‌های بازجذب سروتوني دسته‌ای از داروهای ضدافسردگی هستند که براي درمان افسردگی و البته برخی از انواع اختلالات اضطرابی و شخصیتی کاربرد دارند. اس‌اس‌آرآی‌ها جزو پرتجویزترین گروه از داروهای ضدافسردگی در ایالات متحده و برخی کشورهای دیگر هستند. محققين بر این باورند که این داروها میزان سروتونین برون-سلولی را افزایش می‌دهند و این کار مانع بازجذب سریع سروتونین در گیرنده‌های عصبی پیش سیناپسی مي‌شود. در نتیجه، غلظت سروتونین در شکاف سیناپسی بالا می‌رود و سروتونین بیشتری در اختیار گیرنده‌های پس سیناپسی قرار می‌گیرد.

محققين دانشگاه مونترال کانادا بر روي تعدادي از مادران باردار كه در طول دوران بارداريشان داروي ضد افسردگي ( SSRI) مصرف مي‌كردند تحقيقاتي را انجام دادند. اين مطالعه كه بر روي ١٤٥٤٥٥٦ كودك متولد شده واقع در شهر كبك ،كشور كانادا انجام شد، به مدت ١١ سال به طول انجاميد و از جمله تحقيقات ميداني مهمی‌ بوده است که در این کشور و در رابطه با اختلال اوتیسم انجام شده است. محققيق مطالعاتشان را از ژانويه ١٩٩٨ اغاز كرده و در دسامبر ٢٠٠٩ نتايج تحقيقات را به دست آوردند. از مجموع كودكان متولد شده  تعداد ١،٠٥٤ ( 0.72 درصد) مبتلا به اختلال اتيسم بوده‌اند. ميانگين سن تشخيص اتيسم در كودكان ٤/٩ بوده است.

در حدود ٤،٧٢٤ نوزاد (١.٢ درصد) در دوران جنيني‌شان در معرض داروهاي ضد افسردگي قرار داشتند. محققين در تبيين و تفسير نتايج حاصل از تحقيقاتشان بيان كرده‌اند كه اگر چه علت دقيق و چگونگي ارتباط تاثيرات داروهاي ضد افسردگيSSRI  و ميزان خطر ابتلاء جنين به اختلال اتيسم مشخص نشده است، اما نتايج تحقيقات نشان داده است كه مواد مخدر موجود در داروي ضد افسردگي مي‌تواند سطح انتقال دهنده عصبي در دوران جنيني را تغيير دهد. در واقع SSRI با مسدودكردن ناقل سروتونين مي‌تواند  منجر به تجمع سروتونين در فضاي بين سلولی شود.

به گفته محققين مادراني كه در دوران بارداري داروهاي ضد افسردگي مصرف مي كنند ، ميزان سروتونين و تركيبات مواد مخدر موجود در آن در ازمايشات مايع آمنيوتيك آنها قابل تشخيص است.

شواهد همچنين نشان داده است كودكان مبتلا به اتيسم داراي سطح بالايي از سروتونين در پلاكت خونشان هستند.

نتايج اين پژوهش كه در نشريه جاما در ١٤ دسامبر سال ٢٠١٥ منتشر شده است نشان داده است كه مصرف داروهاي ضد افسردگي احتمال ابتلا كودك به اختلال اتيسم را ٨٧ درصد افزايش مي‌دهد كه اين ميزان بسيار حايز اهميت است.  تصور كنيد با حذف فاكتور مصرف داروهاي ضدافسردگي چند درصد از ابتلاء كودكان به اختلال اتيسم كاسته مي‌شود. از طرفي مصرف داروهاي ضدافسردگي در طول دوران بارداري خطر ابتلاء كودك به اتيسم را تا ٧ سالگي ٢ برابر مي‌كند. بر اساس نتايج منتشرشده تحقيقات محققيق در مونترال در نشريه جاما ، ٦تا ١٠ درصد زنان باردار داروهاي ضد افسردگي مصرف مي‌كنند.

از آنجايي كه اغلب افسردگي‌هاي زنان باردار كمتر ريشه ژنتيك دارند و برخي ناشي از تغييرات هورموني و افسردي دوران بارداري است. مراجعه به مشاور يا روانشناس ميزان زيادي از افسردگي بارداري را كاهش مي‌دهد. نكته بسيار مهم این است كه زناني كه دچارافسردگي هستند و داروهاي ضدافسردگی‌ مصرف مي‌كنند ، قبل از بارداري حتما با پزشك مشورت كنند چرا كه نتايج تحقيقات رابطه بسيار مهمي را بين مصرف داروهاي ضد افسردگي و ابتلاء كودك به اختلال اتيسم، نشان مي‌دهد.

ماریا فروزان

 روانشناس

تذکر: هر گونه برداشت و نقل از این مطلب باید با اجازه مکتوب از بنیاد SensesCultural باشد و نقل بخش یا متن کامل این مطلب در هر شکل آن(‌اینترنتی، چاپی و …) ممنوع و حق پی‌گرد قانونی برای بنیاد محفوظ است.