SensesCultural:استرس مفهومي آشنا براي همه افراد است و هر كسي به شيوهاي آن را در زندگي روزمرهاش تجربه ميكند. برخي از عوامل استرسزا منجر به ايجاد نااميدي و ناكامي در افراد ميشود، عواملي كه كنار آمدن با آنها نياز به زمان دارد و حتي براي برخي از افراد زمان نيز راهگشاي مشكل نخواهد بود، عواملي مانند؛ مرگ نزديكان، حوادث غير قابل پيش بيني، وجود بيماري لاعلاج در خود فرد و داشتن فرد دچار مشكل مانند اتيسم.اما همین استرس در صورتی که فرد دارای خودآگاهی باشد به راحتي ميتواند بر اين مشكلات فائق آيد.
عوارض فيزيكي و جسمی استرس
در حدود ٧٠ درصد مشكلات جسماني افراد ريشه در استرس و ناراحتيهاي روحي دارد. تنش و فشارهايي كه افراد در زندگيشان متحمل ميشوند ميتواند به مشكلاتي در سيستم قلبي و گوارش، پوست و سيستم ايمني انها منجر شود. از جمله ميتوان به زخم معده و سرطان معده اشاره كرد كه ارتباط بسياري با ميزان استرس فرد در زندگياش دارد.
عوارض روحي استرس
فرد دچار استرس قادر به فكر و حل مشكل نخواهد بود. افزايش فشار روحي منجر به انزوا در فرد ميشود و فرد در معرض ابتلا به افسردگي و اضطراب نيز قرار ميگيرد. افرادي كه دچار استرس هستند معمولا در تمركز دچار مشكل ميشوند و حتي در بسياري از موارد در انجام كارهاي معمولی و روزمره خود نیز دچار حواسپرتي ميشوند. علاوه بر عوارض روحي استرس، افراد معمولا مشكلاتي رفتاري و تغيير در روند معمول زندگيشان ايجاد ميشود مانند بيخوابي و يا پرخوابي، مشكلات شغلي و روابط با اطرافيان مانند همسر، مشكلات تحصيلي. در بیشتر مواقع والدین کودکان اوتیسم با استرس روبرو هستند. از آنجا كه والدين كودكان اتيسم استرس بسيار زيادي را در نگهداري و تعليم و آموزش فرزندشان تجربه ميكنند ، لذا مدیریت و درمان این استرس برای آنها امری ضروری و مهم است. آنها تمام انرژي و توان خود را صرف نگهداري و تربيت و آموزش كودك اتيسم ميكنند، فارغ از اين كه كودك اتيسم نيازمند آرامش والدين نيز هست و مادر و يا پدر مضطرب، اضطراب خود را به كودك اتيسم منتقل ميكند بدون اينكه به آن آگاه باشند.
اولين قدم در كاهش استرس، آگاهي به ميزان استرس و توجه به ميزان عوارض استرس در زندگي روزمره است. آگاهي نسبت به شرايط روحي و جسمي نقش مهمي در تشخيص ميزان استرس فرد دارد. بررسي كردن علايم در شرايط جسمي كه در زمان استرس و يا شرايط استرس زامانند؛ سردرد، بي قراري و آشفتگي، درد معده، عدم تمركز كافي، احساس خستگي،و … آگاهي و توجه به اين علايم منجر به پيشگيري از اختلالات قلبي و گوارشي در فرد ميشود و علاوه بر آن مادر و پدر كودك اتيسم ميآموزد كه در سلامتي قادر به نگهداري فرزندش خواهد بود و در آرامش ميتواند ميزان لجبازي و پرخاشگري فرزندش را كاهش دهد.
برخي از استرسهاي والدين كودكان اتيسم به صورت عادت درميآيد، به نحوی که همزمان با اضطراب و لجبازي فرزند او هم نگران و مضطرب ميشود. عادتهاي استرسزا را ميتوان با كمي تدبير كنترل كرد. يكي از روشهاي تغيير اين عادت اين است كه در مواقع استرس از نوشيدني خنك استفاده و سعي كنيد براي چند دقيقه در محيطي آرام تنها باشيد و از روش آرامش ٠-١٠ شمارش استفاده كنيد و آرام آرام نفسهاي عميق بكشيد. اين تمرين حداقل ده دقيقه روزانه تاثير شگرفي در كاهش استرس و كنترل و مديريت خشم شما دارد. و بعد از مدتي به صورت عادت رفتاري در ميآيد و به صورت خودكار در مواقع استرس اين تمرين را انجام ميدهيد.
چگونه استرس را مدیریت کنیم
برخي از عوامل استرس زا در زندگي والدين كودكان اتيسم ، عدم وقت و فرصت براي انجام كارهاي روزانه و شخصي است. بهترين روش اولويتبندي كردن برنامههاي زندگيتان است. ليستي از كارهايي كه انجام ندادن آنها بيشتر منجر به استرس شما ميشود را تهيه و بر اساس درجه اهميت الويتبندي كنيد. براي ايجاد احساس آرامش ميتوانيد افكار غيرمنطقي را از ذهنتان دور كنيد. براي انجام كارها اجباري نگذاريد و بر اساس اولويت در نظر داشته باشيد كه ميتوان انجام برخي از كارها را به روزهاي بعد محول كرد. بخشي از فعاليتهاي مهمي كه ميتوانيد در برنامه كاريتان بگذاريد تهيه ليستي از كارها و فعاليتهايي است كه از انجام آنها لذت ميبريد و آنها را در برنامه زندگي روزمره تان بگنجانيد.
اغلب والدين داراي كودك اتيسم روابط اجتماعي محدودي را تجربه ميكنند و به دليل مشكلات رفتاري فرزندشان قادر به حضور در مكانها و مهمانيها نيستند. و حضور آنها منجر به ايجاد استرس در آنها ميشود. گسترس روابط اجتماعي و همصحبتي با افراد آرام و افرادي كه استرس كمتري را در زندگي تجربه ميكنند و يا افرادي كه قادر به درك مشكل شما هستند نقش بسزايي در كاهش حالات افسردگي در والدين دارد.
مریم جباری
روانشناس بالینی
تذکر: هر گونه برداشت و نقل از این مطلب باید با اجازه مکتوب از بنیاد SensesCultural باشد و نقل بخش یا متن کامل این مطلب در هر شکل آن(اینترنتی، چاپی و …) ممنوع و حق پیگرد قانونی برای بنیاد محفوظ است.