ICCNC: پایان پاییز امسال با چند رخداد مبارک همزمان شده است. البته یلدا و شبهای کریسمس، به دلیل بیتغییربودن تاریخ شمسی، همهگاه با فاصله زمانی بسیار کوتاه(در حد ۴ روز) تقریبا در نزدیکی هم قرار دارند. این دو زمان البته در گذشته تقریبا یکی بوده است.
گفته میشود وقتی میتراییسم از تمدن ایران باستان در جهان گسترش یافت،در روم وبسیاری از کشورهای اروپایی، روز21 دسامبر به عنوان تولد میترا جشن گرفته میشد.ولی از قرن چهارم بعد از میلاد در پی اشتباهات محاسباتی این روز به 25 دسامبر انتقال یافت و در آن زمان مسیحیان روز ژانویه را روز تولد مسیح جشن میگرفتند.اما با گسترش مسیحیت در آن زمان به دلیل اینکه نمی توانستند مردم را از برپاداشتن این جشن منع کنند بنابراین روز کریسمس را به روز 25 دسامبر جابه جا کردند.
ایرانیان مقیم خارج، به خصوص ایرانیان شهروند یا مقیم آمریکا، که انجمنها و گعدههای خاص خود را دارند، از مدتها قبل چنین برنامهای را پیش بینی میکنند که با یک تیر دو نشان بزنند. هم شب یلدا را گرامی بدارند و هم شب کریسمس. رخداد فرخنده دیگر امسال تولد پیامبر گرامی اسلام بود که عمده انجمنهای مذهبی مقیم خارج و به خصوص آمریکا این مراسم را با دعوت از اعضاء و دیگر شهروندان و حتی مهمانانی از ادیان دیگر گرامی میدارند.
جالب این که برابر پژوهشهای انجام شده اسطوره شناسان، درخت کریسمسی که در آیین مسیحیان حضور و بروزی پررنگ دارد برگرفته از درختی است که مراسم یلدا درگذشته به کار برده میشد که مراسمی به جای مانده از آیینهای ایرانیان دوران ماقبل اسلام و آیین زرتشتی است. روایت است که در دوران پارس باستان در شب یلدا درخت سبزی را تزیین میکردند که نشانه سبزی همیشگی باشد. یعنی روز تولد خورشید. دختران جوان آرزو میکردند و لباسهای بافته شده از نقره را به دور درخت میبستند تا به خواسته خود برسند اما این رسم آرام آرام تغییر کرد.زیرا مسیحیان و پاپ لئو در قرن چهارم برای از بین بردن این سنت تلاش کردند و سرانجام پیروز شدند.همزمانی تولد مسیح با شب یلدا سبب شد که این دو جشن با هم برگزار شود ولی به تدریج با تغییر مداوم تاریخ، زمان آن تغییرکرد. در قرن هیجدم «لوتران» آلمانی با اقتباس از درخت یلدای پارسیان درخت کریسمس را به جمع تزیینات شب تولد مسیح آورد.با رواج اسلام در ایران، زرتشتیان مدتها در خفا مراسم خود را برگزار میکردند تا حدی که بسیاری از سنتها به دلیل مخفی شدن این جشن منسوخ شد و در بسیاری از نقاط مانند پاکستان و هند این رسم بسیار کم رنگ شده اما در ایران هنوز پا برجاست.به قولی شب یلدا زمان تولد مهر یا میترا است. طرفداران قوم آریا در ایران و هند و اروپا این شب را با کمی تغییرات در سنت ها جشن میگیرند و در آمریکا نیز این سنت به وقت برقرار است. در ابتدای شب اقوام و گروه های مختلف مردم گردهم جمع می شوند با روشن کردن آتش میوههای فصل زمستان و میوههایی را که در طول تابستان خشک کردهاند میخورند و دعا میکنند و شعر میخوانند، به خصوص تفال به حافظ در میان ایرانیان رواج و رونقی شگفت پیدا کرده است،اگر چه در گذشته و به دلیل نبود وسایل سرگرمی ساز، شاهنامهخوانی نیز رواج داشت.
ظاهرا پس از مسیحی شدن رومیان، سیصد سال بعد از تولد عیسی مسیح، کلیسا جشن تولد مهر را به عنوان زادروز عیسی پذیرفت، زیرا، موقع تولد او دقیقا معلوم نبود. ازین روست که تا امروز بابانوئل با لباس و کلاه موبدان ظاهر میشود و درخت سرو و ستاره بالای آن هم یادگار مهریهاست، جالب این است که یلدا کلمه ایست سریانی به معنای تولد و به گفته ابوریحان آن را شب زادن ترجمه کردهاند.
در حال حاضر تمامی مسیحیان جهان که آماده برگزاری جشن کریسمس هستند شب یلدای ایرانی را نیز با جمع شدن در کنار هم و ایجاد فضای آرام جشن می گیرند و به صبح می رسانند.
این اعیاد و مناسبتها این ویژگی را دارند که به آدمیان یادآور شوند میتوانند دوباره به گذشته بازگشته و در مقام یک ناظر به مرور آنچه گذشت بیندیشند و برای دوره و زمان تازه زندگی طرحی نو دراندازند.
اعیاد همه گاه یادآور شادی و طراوتند و این دو صفت نسبت نزدیکی با صلح و دوستی و صفا دارد که دنیای امروز ما سخت به آن نیازمند است. رسم دید و بازدید و احوالپرسی از دوستان و آشنایان و خانواده نیز در این ایام رنگ و بویی دیگر دارد و چه بسا که در همین ایام و به تناسب این دید و بازدیدها روابطی تازه شکل بگیرد و مودتها و دوستیها فزونی یابد که قطعا چنین است. از جمله تبعات نیک و مثبت این گونه مراسمها حضور فیزیکی افراد است که در این دنیای مجازی میتواند کیمیا باشد. جالب توجه این که در چند بخش فضای مجازی کارزاری به راه افتاد که در شب یلدا موبایلها خاموش شود و افراد به چت و فرستادن پیغام و پسغام با موبایل و تلفن همراه و تبلتهای گوناگون سرگرم نشوند. این سخن به حقی است که ابزارهای ارتباطی نوین اگرچه از یک سو به تسهیل ارتباطات میان افراد انجامیده است و به خصوص برای آنانی که در نقاطی دور از وطن و خانواده هستند فرصتی استثنایی ایجاد کرده است،اما از دیگر سو به اسباب جدایی افرادی بدل شده است که در کنار هم قرار دارند.
این روزها و البته بعد از ۵ سال کشمکش خونین در سوریه اخباری مثبتتر را میشنویم که قرار است آشتی و صلحی میان طرفین برقرار شود. آشتیای که امیدواریم به میان آید و بر دیو جنگ و خشونت غلبه کند. سوریه در این مدت ۵۰۰ هزار کشته و بیش از ۵ تا ۸ میلیون آواره داشت که تقریبا در تاریخ این کشور و منطقه خاورمیانه نظیری نداشته است. ما پیش از این در سمیناری به ابعاد و تاثیرات این جنگ و جنگ عراق بر مردم و شهروندانش پرداختیم و از قول کارشناسان آوردیم که جنگها علاوه بر آنکه به شکل مستقیم اسباب آوارگی و کشتار افراد را سبب میشوند، بعد از پایان هم باز صدمات و لطماتی بر جای میگذارند که خود کمتر از جنگ و کشتار نیست.
گزارش کنفرانس تاثیرات جنگ عراق بر مردم و شهروندان
در کنار آن ما به پایان سال میلادی نزدیک شدهایم و طبیعی است که باید گزارش و ارزیابی کوتاهی از آنچه در سال گذشته انجام دادهایم به مخاطبان سایت و نیز علاقهمندان به فعالیتها و اهداف بنیاد Sensescultural ارائه کنیم که در نوشتهای مجزا در ابتدای سال میلادی به این مهم خواهیم پرداخت.
برای همه شما یلدایی خوش و کریسمسی برکت خیز را خواستاریم.