Senses Cultural: بخشی از اخبار و آگاهیهایی که در سایت ما انعکاس پیدا میکند به مسائل زیستمحیطی و به خصوص بحث خشکسالی و بحران آب مرتبط است. با مراجعه به بخش تندرستی و محیط زیست میتوانید اخبار و مطالب بسیاری در این زمینه با تمرکز بر دو منطقه خاورمیانه و ایران و منطقه کالیفرنیا و آمریکا پیدا کنید. دلیل چنین کاری هم حساسبودن موضوع است که با حیات و ممات آدمیان سر و کار دارد. در ادامه چنین هدفی مطلبی کوتاه اما بحث برانگیز از دکتر ناصر کرمی استاد دانشگاه برگن نروژ انتخاب کردیم درباره خشکسالی در ایران و منطقه خاورمیانه. آقای کرمی از روزنامهنگاران شناخته شده در بحث اقلیمشناسی است که از دوران دانشجویی و حتی زمانی که در روزنامههمشهری خبرنگار و بعدها دبیر بخش شهری و محیط زیست شد، پی گیر بحث محیط زیست و گردشگری و اقلیم شناسی در ایران بود. کتاب راهیاب او حاصل تجربههایش در ایرانگردی است زمانی که مسئولیتی مهم در این سازمان ایرانگردی بر عهده داشت. ضمن انکه داستان هم مینویسد و ذوق ادبی خوبی نیز دارد. متن زیر از فیسبوک ایشان انتخاب شده است که به نوعی دیدگاه طیفیخاص از اقلیم شناسان را با تکیه بر اسناد و اطلاعات و تحقیقات موجود در این زمینه انعکاس میدهد. انتخاب این نوشته به این دلیل است که بسیار مختصر و مفید دو دیدگاه درباره اقلیمشناسی و خشکسالی را انعکاس میدهد و مخاطبان Senses Cultural میتوانند تا حدودی دریابند که اصل بحث میان این دو طیفدر کجاست و اختلافات چیست، اگرچه به نظر میرسد باورمندان به خشکسالی دستشان پرتر و مدارک و تحقیقاتشان دقیقتر است. نوشته دکتر کرمی را به نقل از فیسبوک ایشان با عنوان زیر بخوانید:
مفهوم خشکسالی سیساله و آکادمیسینهای خارجنشین
فرق نمیکند، وقتی آدم در حوزهای که تخصصش نیست حرف بزند، با هر عنوان و سمت پرطمطراق دانشگاهی هم سخن به نادرستی خواهد گفت. در چند ماه گذشته دو سه نفر از آکادمیسنهای ایرانی خارجنشین متعاقب چند سفری که به ایران داشتند تشکیک کردند در باب موضوع خشکسالی سیساله. با یکی از این دوستان چند ایمیلی رد و بدل کردم و نظرش را پس گرفت. شاید هم مقصر من بودم که تنبلی کردم و پاسخگویی در این باره را عقب انداختم. به هر حال از نو باید مسئله را در مقاله مفصلی شرح دهم. اخیرا آکادمیسین جوانی با روزنامه ایران مصاحبه کرده و کلا وقوع خشکسالی در ایران را منکر شده است. و از جمله در باب خشکسالی سیساله گفته: “این حرفها اصلاً علمی نیست. میگویند ما خشکسالی و کاهش بارندگی داریم و وارد یک دوره ۳۰ساله خشکسالی شدهایم. این نظرات از لحاظ علمی غلط است. نمیشود ۳۰سال خشکسالی داشته باشیم. اصلاً ما پیشبینی ۳۰ ساله نداریم ما در نهایت بتوانیم ۶ ماه را پیشبینی کنیم”.
خوب، یکی یکی جلو برویم.
اساسا وظیفه اقلیمشناسان پیشبینی اقلیم در بازه یک سال و بیشتر است. کمتر از آن میشود وظیفه هواشناسان. آنها که نباید پیشبینی بیشتر از شش ماه انجام دهند هواشناسان هستند و نه اقلیمشناسان. هزاران اقلیمشناس در هزاران دانشگاه الان مشغول پیشبینی اقلیم در بازه صدساله هستند. نمیشود گفت جملگی دارند کار غلط انجام میدهند. همین ماه قرار است رهبران جهان در پاریس گرد هم آیند برای پیدا کردن راه حلی برای نجات زمین از نگرانیهایی که پیشبینیهای اقلیمی برای کره زمین تا پایان قرن حاضر ایجاد کرده است.
و اما خشکسالی سیساله.
تحقیق علمی ناسا نگفته بود یک خشکسالی سیساله شروع شده، گفته بود ما 14 مدل (بعد افزایش پیدا کردند به 23 مدل) برای پیشبینی بارش کره زمین انجام دادهایم برای یک بازه 27 ساله، یعنی از حالا تا 27 سال بعد، و همه مدلها حکایت از کاهش منظم و معنادار بارش در این بازه دارند. یعنی نه اینکه خشکسالی الان شروع شده و 27 سال دیگر تمام میشود، بلکه یعنی اینکه الان شروع شده و دست کم تا 27 سال دیگر هم ادامه دارد. بر همین مبنا گفته بودند که این تغییر اقلیم است و نه خشکسالی که از نظر اقلیمی یک پدیده موقت تلقی میشود. آقای عیوضزاده اتفاقا با گزارشگر اصلی دانشمندان دو دانشگاه برکلی و ارواین که در انجام این تحقیق با ناسا همکاری کردهاند گفتگو کرده و حاصل گفتگویش را در مجله جامعه مهندسان مشاور منتشر کرده بودند.
البته وقوع خشکسالی بلندمدت در خاورمیانه الان مستندات بسیار پرشمارتری از آن گزارش ناسا دارد. من به برخی از آنها در مطلب اخیرم در ماهنامه مهرنامه اشاره کردهام. کلا هم مجاب شدم در این باره بیشتر بنویسم. اگر چه واقعا با نیم ساعت جستجو در گوگل صرفا با همین عنوان خشکسالی بلندمدت در خاورمیانه میتوان دهها مقاله مستند و مستدل از معتبرترین دانشمندان و دانشگاههای جهان پیدا کرد. همه هم در این نکته اشتراک دارند که خشکسالی کنونی خاورمیانه دست کم تا پایان قرن حاضر تداوم دارد. یعنی آنچه که تا حالا خشکسالی سیساله گفته میشده به واقع میتوانسته عنوان خشکسالی صدساله یا خشکیدگی قطعی داشته باشد. اما … متاسفم که این را بگویم، ما عادت داریم ابن سینا باشیم و در همه علوم حرف بزنیم خیلی هم با اعتماد به نفس و محکم. آن هم حرفهایی که گفتنشان مسئولیت اخلاقی خیلی بزرگی دارد چون تداوم حیات در یک فلات بزرگ را هدف میگیرد.