SensesCultural: پنجم ژوئن هر سال به نام روز جهانی محیط زیست نام گرفته است. روزی که نزدیک به ۵ دهه قبل(۱۹۷۲) از سوی سازمان ملل نامگذاری شد تا جهانیان را به اهمیت حفظ محیط زیست توجه دهد و تاکید کند که باید به محیط زیست توجه کرد. دولتمردان و روسای جمهور کشورها سعی میکنند در چنین روزهایی با حرکتهای سمبولیک و یا ارايه گزارشی از فعالیتهایی که در جهت حفاظت از محیط زیست انجام داده و میدهند این روز را در اذهان بیشتر ماندگار کنند.
برای نمونه در ایران آقای دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری در پیامی که به این مناسب فرستاده احیای دریاچه ارومیه، کاهش روند آلودگی هوا، تلاش برای حفظ تنوع زیستی و جلب مشارکت مردم برای حفظ طبیعت را از جمله اقدامهای دولت یازدهم ذکر کرده است.
این فعالیتها را قرار دهید در برابر مشکلات ساختاری محیط زیست در کشوری چون ایران که آلودگی هوا، تخریب جنگلها، کشتار حیوانات کمیاب و خشک شدن شماری از دریاچهها و تالابها از جمله مهمترین آنها به شمار میروند.
در این ۵ دهه البته گزارشها و رفتارهای دولتهاو مردم نشان میدهد که نه تنها محیط زیست و مراقبت از آن رشدی نداشته است، بلکه هر روز وضعیت نگرانکننده تر میشود.
درگزارش امسال سازمان ملل درباره محیط زیست که با عنوان«همسو با طبیعت برای زندگی» نامگذاری و شعار«دیگر برای تجارت غیرقانونی حیات وحش تحملی باقی نمانده است» برای آن انتخاب شده است، نشانههای این بی اعتنایی به عینه نشان داده شده است. شعارهای سازمان ملل برای چنین روزهایی نیز هدفمند انتخاب میشوند و تاکیدی است بر یک معضل و مشکل بزرگ در آن عرصه که به رغم گذشت سالها و تاکیدهای فراوان و تحذیرهای کثیر نتوانسته حل شود.
این تازه یک بعد ماجراست .بر اساس گزارش تازه دفتر محیط زیست سازمان ملل ضرر و زیان جرایم محیط زیستی در اقتصاد جهانی بیش از ۲۵۸ میلیارد دلار است. اگر همین رقم را در برابر میزان سرمایهگزاری کشورها در زمینه انرژیهای پاک قرار دهیم که چند روز قبل خبری از آن را در همین سایت انعکاس دادیم در خواهیم یافت که چقدر این ارقام به هم نزدیکند.
۲۸۶ میلیارد دلار سرمایه گذاری جهانی در انرژیهای پاک در سال ۲۰۱۵
به تعبیر دقیقتر فعالیتهای دولتها در سرمایهگزاری برای حفاظت از محیط زیست را اگر از میزان زیان وارده به محیط زیست قرار دهیم رقم چندانی باقی نمیماند. همین مسئله نشان میدهد که باید مشکلات زیست محیطی را جدیتر گرفت. خوشبختانه در کنفرانس ۲۰۱۵ پاریس این اهیمت از سوی دولتها بیشتر درک شد و به نوعی عزمی ملی و جهانی برای مقابله با بحرانهای زیست محیطی ایجاد شده است.
در فهرستی که از سوی بخش محیط زیست سازمان ملل برای حفاظت از محیط زیست تهیه شده وظایف بسیاری آمده است که مرور آنها میتواند نشان دهد که ادبیات این فعالیت تا چه اندازه غنی است اما این که در مرحله عمل تا چه اندازه به این توصیهها پایبندی نشان میدهیم هنوز راه درازی در پیش است. بنیاد SensesCultural که یکی از فعالیتهای عمده خود را تمرکز بر حفاظت از محیط زیست قرار داده است ضمن پاسداشت این روز مهم برخی نکات و اهداف و نیز راهکارهای اجرایی در این زمینه را برای یادآوری و تاکید بر عمل به آنها در زیر میآورد.
سازمان جهانی محیط زیست چهار هدف عمده را برای رسیدن به یک محیط زیست پایدار در نظر گرفته است که عبارتند از:
۱- بخشیدن چهرهای انسانی به مسائل زیست محیطی.
۲- توانمندسازی مردم برای تبدیل شدن به فعالانی در زمینه توسعه پایدار و متوازن.
۳- ارتقا این بینش عمومی که جوامع در تغییر دیدگاهها و در خصوص مسئله محیط زیست نقش محوری و اساسی ایفا مینمایند.
۴- ترویج مشارکت با هدف اطمینان از برخورداری همه ملتها از آیندهای امنتر و سعادتمندانهتر.
در کنار این چهار هدف و محور اصلی ۶۰ مسیر اجرایی نیز برای فرهنگسازی در زمینه محیط زیست انجام داده است که شهروندان سراسر جهان میتوانند با توجه به ظرفیت و توانی که دارند یک یا چند مورد را اجرایی کنند.
۱.اهدا جایزه برای فعالیتهای زیست محیطی
۲.بازیافت مواد به شکل ساخت آثار هنری
۳.برپا کردن حراج به نفع یک پروژه زیست محیطی
۴.برنامههای آگاهسازی
۵.مسابقه ها/همایشهای دوچرخه سواری
۶.اعلام عمومی خدمات زیست محیطی از طریق رادیو و تلویزیون
۷.استفاده چند نفر با هم از ماشین شخصی یک نفر به جای وجود تعداد زیادی ماشین تک سرنشین
۸.حمایت از افراد نامدار در زمینه محیط زیست
۹.مراسم پاکسازی
۱۰.مسابقات نقاشی، پوستر، مقاله نویسی، شعر و…
۱۱.کنفرانسهای زیست محیطی
۱۲.بحثهای گروهی
۱۳.پخش جزوه، بروشور و پوستر
۱۴.برنامه های آموزشی زیست محیطی در مدارس
۱۵.ایجاد ساختارهای دولتی در ارتباط با مدیریت محیط زیست
۱۶.گردش در محیطهای طبیعی
۱۷.نمایشگاه ها
۱۸.بازارها
۱۹.جشنواره فیلمهای زیست محیطی
۲۰.نماهنگهای سبز
۲۱.راهکارهایی برای انجام فعالیتهای حفظ محیط زیست در جامعه
۲۲.نصب پلاکاردهایی در نقاط اصلی شهر
۲۳.مشارکت بخشهای مختلف ( NGO ها، وزارتخانه های محیط زیست، گروههای جوانان، اشخاص مهم و گروههای تجاری)
۲۴.ملحق شدن به یک گروه زیست محیطی
۲۵.پاکیزه نگاه داشتن محله
۲۶.به پا کردن یک برنامه عمومی زیست محیطی
۲۷.آگاه شدن از حقوق زیست محیطیتان
۲۸.آغاز سیاستهای زیست محیطی دولت، انتشار کتابها و یا گزارشات
۲۹.مصاحبه ها یا برنامه های تلویزیونی، مقالات در روزنامهها
۳۰.ایجاد شبکه
۳۱.حفظ دائم پاکیزگی محیط
۳۲.سازماندهی یک برنامه خاص
۳۳.رژه یا اجتماعات مردمی
۳۴.اجرای برنامه های تئاتر یا شعر
۳۵.کالاهای تبلیغاتی در ارتباط با موضوع امسال از قبیل تیشرت، کلاه، نشان کتاب و …
۳۶. اجرای برنامه های عروسکی برای کودکان در ارتباط با پیامهای زیست محیطی
۳۷. تستهایی در ارتباط با موضوع امسال برای مدارس، گروه های جوانان، کارمندان و …
۳۸.برگزاری مسابقات رالی
۳۹.تصویب کنوانسیونهای زیست محیطی بینالمللی
۴۰.بازیافت
۴۱.بازسازی زیستگاه های طبیعی
۴۲.تعمیر وسایل جهت استفاده از آنها
۴۳.استفاده مجدد از وسایل
۴۴.صرفه جویی در مصرف کاغذ
۴۵.برگزاری سمینارها
۴۶.امضای کنوانسیونهای زیست محیطی بینالمللی
۴۷.تفکیک زباله ها
۴۸.جذب حمایتهای مالی از بخش خصوصی برای فعالیتهای زیست محیطی
۴۹.سمپوزیوم
۵۰.درختکاری
۵۱.استفاده از شیوههای پایدار حمل و تقل مثل پیاده روی، دوچرخه سواری و …
۵۲.اعلام دغدغه های زیست محیطی خود
۵۳.فعالیت داوطلبانه در سازمانهایی که کار زیست محیطی انجام می دهند
۵۴.برگزاری کارگاه ها
۵۵.نوشتن نمایش نامه، شعر
۵۶.نوشتن نامه به مسئولان شهریتان، نمایندگان مجلس، دولتمردان و روزنامه ها
۵۷.نشان دادن علاقه های زیست محیطیتان
۵۸.فعالیت های انجام شده به سرپرستی جوانان
۵۹.پیوستن به یک گروه زیست محیطی
۶۰.وارد نکردن هیچ ماده آلوده کننده ای به فضا