ترس از صدا در كودكان اتيسم

SensesCultural:كودكان و بزرگسالان، شايد بهتر است بگوييم همه افراد، در مقابل محرك‌هاي تهديدآميز واكنش نشان مي‌دهند كه ميزان واكنش افراد نسبت به محرك‌ها متفاوت است . تا آنجايي كه واكنش فرد نسبت به محرك تهديد كننده نه چندان جدي طبيعي باشد، ترس فرد جزو نابهنجاري قرار نمي‌گيرد و چه بسا كه بخشي از اين ترس طبيعي نيز در مواقعي طبيعي است چرا كه به نوعي فرد را از منبع خطر آگاه مي‌كند كه از خود محافظت كند. در مواقعي كه ترس از حد خود طبيعي باشد و ميزان ترس نسبت به محرك و يا منبع ترس در حد افراطي باشد جزو نابهنجاري محسوب مي‌شود و نياز به بررسي و مراجعه به روانشناس دارد.

ميزان ترس در كودكان عادي نسبت به كودكان مبتلا به اتيسم متفاوت است و ميزان و منبع آن در مقايسه با كودكان اتيسم كمتر و متفاوت است. كودكان اتيسم گاهي از محرك‌هايي دچار ترس مي‌شوند كه در كودكان عادي  كمتر از‌ آنها به عنوان محرك ترس یاد مي‌شود. به عنوان مثال: برخي از كودكان اتيسم نسبت به صداي تلفن و موبايل واكنش ترس و نگراني شديدي را  نشان مي‌دهند. بسياري از والدين با ترس، اضطراب و نگراني فرزند اتيسم‌شان روبرو هستند. خوشبختانه تحقيقات اخير نشان داد كه ترس واضطراب در كودكان اتيسم قابل درمان است. برخي از رويكردهاي درمان مدرن روانشناسي مانند رويكرد رفتاري شناختي، و رفتار درماني در درمان ترس و اضطراب كودكان اتيسم بسيار موثر هستند.

ترس كودكان اتيسم از كجا شروع مي‌شود؟

بسياري از ترس‌ها در كودكان اتيسم به حساسيت‌هاي حسي يا حواس پنجگانه كودكان مربوط مي‌شود. متخصص كاردرماني براحتي مي‌تواند ميزان حساسيت كودك را نسبت به صدا ارزيابي كند. در صورتي كه ترس كودك اتيسم مرتبط به حس شنوايي كودك باشد متخصص روانشناس و يا كاردرماني از مداخلات درماني حسي استفاده مي‌كند. كودكان مبتلا به اتيسم و اسپرگر در مقابل صداي شديد به راحتي مضطرب مي‌شوند و ابراز نگراني مي‌كنند و وحشت زده مي‌شوند. به عنوان مثال برخي از كودكان اتيسم از صداي مته برقي و يا تركيدن بادكنك در جشن تولد آشفته مي‌شوند و به هم مي‌ريزند و وحشت خود را با گريه، فرياد، چسبيدن به مادر و بي‌قراري بروز مي‌دهند.

چگونه والدين مي‌توانند ترس كودكان اتيسم را مديريت كنند؟

طبيعی‌است که  وحشت كودكان منجر به ايجاد استرس در والدين شده و  از این بابت دردناك است. چرا که والدین کودکان اوتیسمی از طرفي نگران واكنش اطرافيان در جشن تولدند و از طرف ديگر نگران آشفتگي و بي‌قراري فرزندشان. بهترين رويكرد براي كمك به كودكان اتيسم اين است كه والدين از طريق نرفتن به مكان‌هاي شلوغ مانند جشن تولد، عروسي، بانك، و يا مكان‌هايي كه پر سرو صدا هستند، مانع وحشت‌زدگي فرزندشان شوند و در حقيقت به نوعي كودكان را در مقابل محرك‌هاي تهديدآميز كه منجر به ترس و وحشت‌زدگي زياد مي‌شوند، حفاظت و اکسینه كنند. اما در شرايطي كه هر يك از والدين علايم اوليه ترس را در فرزندشان مشاهده كردند و يا با ايجاد صداي شديد كه به طور مشخص مي‌توانند واكنش ترس را در فرزندشان پيش‌بيني كنند، كودك را از محيط شلوغ به مكاني آرام ببرند. به كودكشان كمك كنند كه نفس عميق بكشد و با حركت دستان به سمت بالا و پايين ضربان قلب او را كنترل كنند. كودك را تشويق كنند و با آرامش با او صحبت و افكار مثبت را به او تلقين كنند. در بسياري از موارد بعد از اين حركات فيزيكي موثر والدين مي‌توانند با مطرح‌كردن موضوعي كه مورد علاقه كودك است ذهن او را منحرف كنند و  با استفاده از چنین ترفندی در عرض چند دقيقه علايم ترس و وحشت در کودک خود را کاهش دهند.

-اما چگونه مي‌توان ترس كودك را از محرك‌هاي ترس‌آور ،مانند، صداي رعد و برق كاهش داد؟

در مرحله اول از كتاب داستان كه تصوير رعد و برق و صداي رعد و برقي كه ضبط شده استفاده مي‌كنيم. كتاب را جلوي كودك بگذاريد و تصاوير رعد و برق را به او نشان دهيد و داستاني مرتبط با آن را خلق كنيد طوري كه كتاب جالب و مورد علاقه‌اش باشد. صداي رعد و برق ضبط شده را با تنالیته‌ای آرام  براي كودك پخش کنید تا گوش دهد. دوباره صدا را قطع كنيد و واكنش او را ببينيد و به او بگوييد كه صداي ضبط است. سعي كنيد كنجكاوي او را تحريك كنيد بدون اينكه ترسي  در او ايجاد شود، مجددا صدا را با تنالیته‌ای كمي بلندتر بگذاريد و بعد از چند ثانيه متوقف كنيد، اين روند را تكرار كنيد تا حساسيت و ترس او كم شود. به مرور زمان واكنش او نسبت به منبع ترس شكل واقعي و طبيعي‌تر به خود مي‌گيرد. این گونه شما می‌‌توانید باحساسیت زدایی از برخی صداها کودکتان را به مرور به سمت طبیعی پنداشتن این صداها سوق دهید.

مریم جباری

دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی

تذکر: هر گونه برداشت و نقل از این مطلب باید با اجازه مکتوب از بنیاد SensesCultural باشد و نقل بخش یا متن کامل این مطلب در هر شکل آن(‌اینترنتی، چاپی و …) ممنوع و حق پی‌گرد قانونی برای بنیاد محفوظ است.