تاخير در تكلم كودك اتيسم چگونه است؟

SensesCultural: مادران کودکان اوتیسیمی و خانواده‌های آنها و نیز برخی از اطرافیانی که نسبت به این اختلال حساسند و علاقه‌مند به دانستن آن همه‌گاه پرسش‌هایی در ذهنشان شکل می‌گیرد که در این بخش به برخی از این پرسش‌ها پرداخته می‌شود.

تاخیر در تکلم اوتیسم چگونه است؟

اختلال اتيسم از اختلالات رايج در كودكان است كه امروزه آمار آن در سطح جهان رو به افزايش است. اختلالي كه در تعريف آن ابتدا به اختلال در عملكرد و پردازش اطلاعات مغز اشاره مي‌شود كه در نتيجه منجر به مشكلاتي در تعامل كودك با خود و دنياي پيرامونش مي‌شود. اختلالي كه كودك را در دنياي خودش غرق مي‌كند و  سبب می‌شود تا او در جزيره تنهايي‌اش ساعت‌ها بدون نياز به هم بازي بتواند سپري كند.

اختلال اتيسم طيف‌هاي متفاوتي دارد، برخي از كودكان اتيسم همانطوري كه اشاره شد در تعاملات اجتماعي خود با ديگران دچار مشكل هستند و حتي توانايي برقراري ارتباط كلامي را نيز ندارند. چنان در دنياي خود غرق مي شوند و بدون اعتناء به رفتارهاي اطرافيان و فارغ از هر نوع پاسخي و واكنشي مي‌خندند  و حركات و واكنش‌هاي هيجاني از خودشان نشان مي‌دهند که تحیّر هر بیننده‌ای را موجب می‌شود.

همانطوري كه كودكان معمولي و نرمال در زمان عصبانيت، واكنش‌هايي نشان مي‌دهند،كودكان اتيسم هم از اين قاعده مستثنی نيستند اما علايم و واكنش‌هاي متفاوتي را نشان مي‌دهند. به عنوان مثال، علاوه بر گريه‌هاي مداوم فرياد و جيغ مي‌كشند و بيشتر تمايل به راه رفتن دارند كه نوع راه رفتنشان نيز به گونه‌اي متفاوت از كودكان ديگر است چنانکه کودکان اوتیسمی بيشتر سعي مي‌كنند روي پنجه پا راه بروند . زماني كه والدين از كودك اتيسم دليل عصبانيت را مي‌پرسند به جاي پاسخ، كلمات تكراري را طوطي وار تكرار مي‌كنند و اين مسئله والدين را نيز پريشان مي‌كند.

برخي از والدين مي‌پرسند كه آيا تاخير تكلم هم از نشانه‌هاي اتيسم است؟ در پاسخ باید گفت:بله. اما نوع آن متفاوت است. به عنوان مثال كودك به طور معمولي بايد بتواند در ۴-۵ ماهگی برخي از اصوات مثل «غان و غون» را در بياورد و اين اصوات به مرور تا يك سالگي تا حدودي شكل مي‌گيرند تا اينكه در يك سال و چند ماهگي اگر كودك قادر به صحبت كردن كامل نباشد، حداقل بايد بتواند اصوات را به طور واضح‌تر به كار ببرد طوري كه والدين و اطرافيان متوجه منظور كودك بشوند. به عنوان مثال در يك سال و چند ماهگي اگر غذا مي‌خواهد همراه با اشاره بتواند بگويد«مَ مَ»و يا هر كلمه و حرفي كه مادر به او آموخته است را تکرار کند. در صورتي كه كودك اين تاخيرات را به طور جدي داشته باشد و در صورت تشخيص اتيسم ممكن است این تاخیرات کلامی تا سن دبستان تشديد شود كه حتي ممکن است از ورود او به مدرسه جلوگیری کند.

چرا كودك اتيسم رفتارهاي تكراري انجام مي‌دهد؟

در صورتي كه به تعداد دفعات تكرار رفتار كودك اتيسم توجه كنيد و شرايطي كه كودك در آن قرار مي‌گيرد را مورد ارزيابي قرار دهيد، در طول يك هفته متوجه مي‌شويد كه چرا كودك رفتار كليشه‌اي انجام مي‌دهد.  برخي از كودكان اتيسم نسبت به حواس پنجگانه حساس هستند و با هر نوع محرك محيطي مرتبط با اين حواس، به راحتي تحريك و عصباني مي‌شوند و در نتيجه عصبي‌شدن رفتارهاي تكراري بروز مي‌دهند. برخي از رايج‌ترين اين رفتارها شامل:دويدن و راه‌رفتن روي يك خط مستقيم به دفعات، و يا به طور خود چرخيدن و حركات دوراني، تكان‌دادن دستها به حالت بال بال زدن، دستانشان را جلوي چشمانشان مي‌گيرند و از زاويه گوشه بيرون را نگاه مي‌كنند، بيشتر سعي مي‌كنند اشياء را روي زمين به طور دوراني و چرخشي حركت دهند، به طور منسجم با اسباب بازي نمي‌توانند بازي كنند و سعي مي‌كنند اشياء اطراف و حتي اسباب بازي‌ها را پرتاب و محيط آشفته‌اي را در خانه ايجاد كنند، به گونه‌اي كه صداي فرياد و جيغ آنها منجر به پرسش واعتراض همسايه‌ها و يا اطرافيان مي‌شود.

آيا در يك سالگي اتيسم  خفيف را مي‌توان تشخيص داد؟

در صورتي كه كودك تماس چشمي با مادر و اطرافيان نداشته باشد بله مي‌توان قبل از يكسالگي تشخيص داد اما اتيسم تا قبل از یک سالگي معمولا تشخيص داده مي‌شود، در مورد اتيسم خفيف معمولا از طريق تعامل كلامي و غيركلامي كودك با اطرافيان و بازي كودك با كودكان ديگر تا سن ٤-٥ سالگي تشخيص داده مي‌شود.

آيا از طريق نوار مغزي و سي تي اسكن اتيسم تشخيص داده مي‌شود؟

هيچكدام از موارد فوق در تشخيص اتيسم به كار نمي‌آيد، مشاهده  باليني و انجام تست‌هاي غربالگري در تشخيص اتيسم نقش بسزايي دارند.

تا اينجا به برخي از سوالات رايج در مورد اتيسم پاسخ داده شد، از آنجايي كه هنوز با وجود تحقيقات انجام شده بسيار زياد علت اصلي اتيسم مشخص نشده است به عنوان مثال فرض‌هاي زيادي در مورد عوامل و علت‌هاي احتمالي اتيسم وجود دارد مانند وجود سرب و يا فلز در غذاها و يا مواد نگهدارنده موجود در كنسرو ها و مواد غذايي ديگر، و احتمالات تاثير اين مواد بر روي ژن‌ها و … كه البته هنوز در حد فرض بوده و تاييد نشده است، لذا با چنين فرضيه‌هايي نمي‌توان از طريق حذف اين مواد در دوره بارداري و يا در سالهاي اوليه كودكي از بروز اختلال اتيسم پيشگیري كرد . اگر چه پس از تشخيص اتيسم حذف برخي از مواد غذايي مثل شكلات‌ها وشيريني‌ها تا حدودي از بروز برخي از علايم مانند بيش فعالي مي‌كاهد.

مریم جباری

روانشناس بالینی

تذکر: هر گونه برداشت و نقل از این مطلب باید با اجازه مکتوب از بنیاد SensesCultural باشد و نقل بخش یا متن کامل این مطلب در هر شکل آن(‌اینترنتی، چاپی و …) ممنوع و حق پی‌گرد قانونی برای بنیاد محفوظ است.