پروفسور لوییس و ترجمه کتاب زویا پیرزاد

این روزها خانم زویا پیرزاد نشان شوالیه ادب و هنر فرانسه را از آن خود کرده است. او نویسنده رمان چراغ ها را من خاموش می کنم است که تا کنون نزدیک به 50 بار تجدید چاپ شده است، اثری که کمتر کسی در ایران درباره مترجم  انگلیسیاین کتاب سخن گفته است؛ دکتر فرانکلین ،دی لویس،مولوی پژوه شناخته شده آمریکایی که نامش اعتبار و منزلتی در عرصه فرهنگ فارسی معاصر دارد و طنینی تحسین برانگیز در جهان فارسی زبانان.

در خبرهای مختلف از انتشار نسخه انگلیسی کتاب، تنها به اهمیت کتاب اشاره شده است ما هیچ سخنی درباره مترجم اثر که خود از ادبیان شاخص  زبان و ادب فارسی در آمریکاست به میان نیامده است.

چراغ ها را من خاموش می کنم در همان زمان انتشارش در سال 1380 با اقبال عام وخاص روبرو شد. این کتاب تنها کتابی بود که هر چهار جایزه معتبر سال(جایزه کتاب سال در بخش رمان،جایزه رمان منتقدان و روزنامه نگاران، و جایزه مهرگان ادبی و جایزه هوشنگ گلشیری) را از آن نویسنده اش کرد و علاوه بر آن با اقبال عموم مخاطبان روبرو شد، به نحوی که تا به امروز نزدیک به 50 بار تجدید چاپ شده است.

کتاب در زبان انگلیسی با عنوان  «چیزهایی هست که نگفتیم» بیش از ۱۵۰‌هزار نسخه فروش رفته است و همچنان در فهرست پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین رمان‌های انتشارات «وان ورد» قرار دارد. مجموعه داستان «طعم گس خرمالو» او در سال ۲۰۰۹ جایزه بهترین مجموعه داستان ترجمه فرانسه را از آن خود کرد. گرچه داستان‌های پیرزاد در این سال‌ها به زبان‌های مختلفی ترجمه شده و حتی در گرجستان هم با استقبال روبه‌رو شده است، اما او برای انتشار نسخه انگلیسی رمانش صبر کرد. وی می‌گوید:«پیداکردن یک ناشر خوب و انتشار ترجمۀ نزدیک به متن اصلی، پیچیدگی‌های خودش را داشت و برای همین هم ترجیح دادم کمی صبر کنم و حالا از انتشار این نسخه خوشحال هستم.»

زویا پیرزاد از معدود نویسندگان ایرانی است که همه آثارش به زبان فرانسه ترجمه شده‌اند. کریستف بالایی، مترجم فرانسوی آثار زویا پیرزاد، که برگردان «طعم گس خرمالو» از ترجمه‌های اوست؛ مدرس زبان و ادبیات فارسی در مدرسه زبان‌های شرقی است و به آثار معاصر و داستان کوتاه و ادبیات زنان علاقه ویژه‌ای دارد.

زویا پیرزاد اگر چه زبان انگلیسی را خوب می داند، و به آلمان و عربی هم تسلط دارد و البته ارمنی، اما ناشر عمده کارهایش( نشر مرکز) و نیز ناشر انگلیسی کتاب ترجیح دادند برگردان انگلیسی را به فردی بسپارندکه علاوه بر اشراف به زبان مقصد، بر زبان مبداء هم تسلطی ویژه داشته باشد و این شخص کسی نبود جز فرانکلین لوییس که در چند سال گذشته و بعد از فراغت از تحقیق در ادبیات کهن ایران به سراغ ادبیات امروز ایران رفت و با عمده جریان های ادبی معاصر آشنایی تخصصی پیدا کرده است.

لویس استاد زبان و ادبیات فارسی در گروه زبان‌ها و تمدن‌های خاور نزدیک د ر دانشگاه شیکاگو است. او همچنین معاون مرکز مطالعات خاورمیانه در این دانشگاه است. پایان‌نامه دوره دکتری لوئیس درباره حکیم سنایی، برنده جایزه بهترین رساله سال، از بنیاد مطالعات ایرانی در سال ۱۹۹۵ شده‌است.، او در زمینه مولوی پژوهی چهره ای جهانی و شناخته شده است و کتاب،مولانا، دیروز تا امروز، شرق و غرب» او با دو ترجمه در بازار کتاب ایران منتشرشده است و به گواهی اکثر مولوی پژوهان از جمله آثار پرمایه در زمینه بررسی زندگی و آثار مولوی است.  برگردان فارسی کتاب توسط دکتر حسن لاهوتی مورد تایید لویس بود،چرا که مترجم اثر که سال گذشته به دیار باقی شتافت برای برگردان  فارسی با فرانکلین لوییس مکاتبات فراوانی داشت تا بتواند روح کار مولف را دریابد، ضمن انکه او در برگردان فارسی سعی کرد، متن های فارسی اشاره شده در منابع فارسی را از منبع اصلی نقل کند و نه آنکه از انگلیسی ترجمه کند که همین امر ترجمه اثر را با دشواری و پیچیدگی روبرو کرده بود.

بنیاد احساسات فرهنگی از اوایل امسال مکاتباتی را با دکتر لوییس آغاز کرد و ایشان این فرصت را در اختیار بنیاد قرار دادند که همکاری هایی را در آینده در برخی زمینه ها انجام دهیم. حضور پروفسور لوییس در بخش هیئت مدیره افتخاری بنیاد از جمله توفیق هایی است که در سال 2014 نصیب ما شده است که امیدواریم این همکاری به نتایجی درخشان برای بالاندن و شناساندن فرهنگی غنی و کهن ادبی ایران بنیجامد.

فرانکلین لویس علاوه بر آنکه بر زبان فارسی تلسط دارد ، در محاوره و گفت وگوی فارسی هم خوب صحبت می کند و در سال های ابتدایی دهه هشتاد سفری هم به ایران داشت و در کنگره استادان زبان ادبیات فارسی سخنرانی کرد.