عکاس شهیر ایرانی از قابلیت‌های زنان عکاس می‌گوید

حمیده ذوالفقاری  از معدود عکاسان زن ایرانی است که تجربه‌های فراوان و البته توفیق‌های  ملی و جهانی در زمینه عکاسی داشته است. تحصیل او در دانشگاه سن حوزه و نیز تجربیات چند ساله‌ای که در سانفرانسیسکو به دست آورد و نیز ذهن جست‌ وجوگرش سبب شده است تا بیش از آنکه او به سراغ جایزه‌ها و مقامات ملی و بین‌المللی برود، جایزه‌‌ها به سراغش بیایند. از آخرین توفیق‌های او می‌توان به  برگزیده‌شدن عکس‌هایش در سال 2014 در  دو اتفاق مهم عکاسی جهان اشاره کرد. اولی در برگزیده شدن در بخش بین‌المللی جایزه پاریس در مرداد ماه امسال بود  و دومی رخدادی که در آن دو عکسش در مجموعه کشاورز  برگزیده جایزه APA شده است که باز هم توفیقی بر توفیقات او افزود.

بنیاد احساسات فرهنگی این توفیق را داشته و دارد که از مشورت‌های خانم ذوالفقاری در برپایی نمایشگاه عکس زنان خاورمیانه بهره ببرد. خانم ذوالفقاری در روزهای تمهید مقدمات نمایشگاه در ایران بود و  بی‌هیچ چشمداشتی وقتی شنید که چنین نمایشگاهی در دانشگاه دیویس برقرار می‌شود، ضمن اینکه عکسی زیبا از مجموعه‌ عکس‌هایش را در اختیار بنیاد احساسات فرهنگی قرار داد که به عنوان عکس اصلی پوستر نمایشگاه استفاده شود، در کنار آن خود نیز دست همت به کمر زد و به گزینش و انتخاب عکس‌هایی از چند عکاس زن ایرانی  پرداخت و آنها را برای دبیرخانه نمایشگاه ارسال کرد. با او درباره کارهایش و نیز دیدگاهش درباره نمایشگاه عکس زنان خاورمیانه گفت وگویی کرده‌ایم که از نظر شما گرامیان می‌گذرد.

جایگاه عکاسان زن در میان کلیت عکاسان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اگر منظورتان در ایران است که همانند وجوه دیگر هنری و فرهنگی و علمی  و اگر چه زنان توانستند قابلیت‌های بسیاری از خود بروز دهند ،‌اما همچنان مردان سیطره دارند و در حوزه عکاسی هم سیطره همچنان با آقایان است و زنان عکاس کمرنگند ،‌اگر چه در مقایسه با یکی دو دهه قبل فعالیتززنان ودختران عکاس بسیار بیشتر شده است که این نکته خود اسباب امیدواری است.

به نظر شما تمرکز عکاسان زن در ایران عمدتا روی چه موضوعات و سوژه‌هایی است؟

یکی از مشکلات عکاسی در ایران این است که تمرکز روی سوژه‌ها و موضوعات عمدتا توسط استادان عکاس تعیین می‌شود و خلاقیت و آزادی که عکاسان باید داشته باشند تا با ذهنیت خودشان به سراغ موضوعات بروند بسیار کمتر است. البته بعد از دوران دانشگاه خب طبیعی است که این فضا بهتر و بیشتر می‌تواند فراهم شود و عکاسان اگر کارشان را ادامه دهند  درگیر مسائل روزمره زندگی نشوند قطعا می‌توانند کارهای خوبی عرضه کنند.

ارزیابی شما از عرضه آثار عکاسان زن در ایران چگونه است و آنها با چه محدودیت‌هایی مواجه هستند؟

عکاسان زن هم محدودیت دارند و هم ارجحیت.محدودیت آنها عکاسی درمناطق دور افتاده و یا کلا امکان تنها رفتن به این مکان‌هاست که به دلیل شرایط جسمی و فیزیکی و البته بیشتر نبود امنیت و فرهنگ و عرفی که در مناطق نسبت به عکاسی زن وجود دارد دست آنها را در این کار می‌بندد و ارجحیت آنها عکاسی از زنان است که راحتتر از مردان می‌توانند با زنان ارتباط برقرار کنند که این البته در زمینه ی عکاسی documentary است.اما در عکاسی photo art محدودیتی ندارند ودر حال حاضر بیشتر عکاسان رو به photo art  آورده‌اند به همان دلیل سلیقه‌ای استادان.

به نظر شما برگزاری نمایشگاه‌هایی همانند نمایشگاهی که در دانشگاه دیویس و توسط بنیاد احساسات فرهنگی برگزار می شود چه تاثیری در معرفی عکاسان زن دارد؟

برگزاری این گونه نمایشگاه‌ها علاوه بر پررنگ‌ترکردن و شناساندن قابلیت‌های زنان عکاس .با اشتراک گذاشتن ذهنیت‌های عکاسان از طریق تصویرهای به نمایش گذاشته شده می‌تواند همبستگی بیشتری را مابین کشورهای مختلف و در نهایت جهان بوجود بیاورد.

با توجه به ارزیابی هایی که از عکاسان زن ایران با عکاسان زن خاورمیانه و یا دیگر نقاط چهان دارید، چه نقاط قوت و ضعفی در کار آنها دیده‌اید؟

باید گفت ارزیابی در مورد نقاط مثبت و منفی کارهای هنری کاملا سلیقه‌ایست و نمی‌توان به این راحتی نظر داد.شاید بتوان گفت درمجموع اگر در هر کشوری هنرمندان هنر خود را هماهنگ با کشورشان به نمایش بگذارند واز کپی کاری پرهیز کنند خیلی موفق‌تر خواهند بود.

استمرار نمایشگاه‌های همانند نمایشگاه عکس احساسات فرهنگی چه تاثیری بر عکاسی زن و تحولات آن  در میانی عکاسان زن خاورمیانه و ایران دارد؟

البته برگذاری این چنین نمایشگاه‌هایی به پیشرفت وایجاد انگیزه‌های قوی برای  پیشرفت وگستره تبادلات فرهنگی و هنری خاورمیانه و کشورهای دیگر را فراهم می‌کند.

به نظر شما در اینده عکاسان زن بیشتر روی چه موضوعاتی کار کنند و اصولا خلاء چه موضوعاتی در عکاسی زنان این دوره بیشتر حس می‌شود؟

همان طور که قبلا گفتم از کپی کاری پرهیز کنیم و از قابلیت‌های اقلیمی و خلاقیت‌های فردی خودمان بهره‌مند شویم.

درباره جايزه اخيري كه گرفتيد توضيح دهيد و اطلاعات بيشتر بگوييد

-International photography award  یک مسابقه بسیارمعتبری است و برای تمام رشته‌های عکاسی است و من از همان قابلیت های اقلیمی والبته با ذهنیتی که هر عکاس دارد و او را از دیگران جدا می‌کند، به موضوع نگاه کردم.

ازکارهای اینده خود بگویید و اینکه چه طرح‌هایی رابرای عکاسی در ذهن دارید؟

من کلا همیشه خواستم وسیله‌ای باشم برای بیان احساسات و داستان‌های ناگفته زنان فراموش‌شده و همچنین بیان تاثیراتی که جهان پیرامونم بر من می‌گذارد و بالعکس.