مردان در جست وجوی رضایت بدن

تعریف و درک تصویر ذهنی از بدن در سال‌های گذشته دستخوش تغییر شده و تصویر بدن در ابعاد زیباشناسی، اندازه و فرم بدن، بصورت عینی، مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد نه فقط بر اساس تجسم و تصویر ذهنی.

روانشناسان نقطه آغاز توجه و درک تصویر بدن را در دوران بلوغ می‌دانند، زمانی که تغییرات فیزیکی و بدنی، فرد را از دوران کودکی‌ به بزرگسالی عبور می‌دهد. عوامل متعددی در درک تصویر بدن آدمی تاثیر دارند از جمله، دوستان، خانواده، وضعیت اقتصادی و فرهنگی، جنسیت و وزن بدن.

ذهنیت مردان و بدن آرمانی و مطلوب

تحقیقات در جوامع مختلف نشان داده که “عوامل بین فرهنگی” هم روی تصویر ذهنی مطلوب و هم نحوه غذاخوردن موثرند.

تصویر ذهنی از بدن ایده‌آل در مرد و زن متفاوت است. زنان بیشتر تمایل دارند بدنی کشیده و لاغراندام داشته باشند در حالی که مردان به بدنی تنومند و عضلانی و به اصطلاح چهار شانه تمایل بیشتری‌دارند. مطالعات محدود انجام شده در ایران در زمینه رضایت بدن در مردان نشان داده است که مردانی که چاق هستند به دلیل نارضایتی از تصویر بدنشان کربوهیدرات کمتری را در برنامه غذایی خود قرار می‌دهند.

در تحقیقات انجام شده در ایران در سال ٢٠١٥ میزان بالایی از نارضایتی بدن ( بیش از ٧٥ درصد) در بین جوانان و نوجوانان هر دو جنس گزارش شده که معمولا ناشی از افزایش وزن و چاقی بوده است. در این تحقیق میزان نارضایتی در مردان نسبت به زنان کمتر بوده اما این تحقیقات نشان می‌دهند افزایش آگاهی و توجه افراد به شکل ظاهری بدنشان به هنجار اجتماعی بدل شده و درک ذهنی افراد از بدنشان پدیده‌ای چند بعدی -زیستی، روانی، فرهنگی و اجتماعی- است.

چاقی مردان و افسردگی

بسیاری از مردان چاق نگرشی منفی به بدنشان دارند و این افکار منفی احتمال بروز افسردگی ، اختلالات خوردن، استفاده از مواد انرژی‌زا را افزایش داده و اعتماد به نفس و عزت نفس آنها را کم می‌کند. باور و نگرش منفی بر دیدگاه مردان به نقش مردانه‌شان نیز تاثیر می‌گذارد و آنها را به داشتن بدنی متفاوت متمایل می‌کند؛ معمولا به بدنی عضلانی و تنومند.

مطالعات پلک نشان داده که فشار نقش جنسیتی زمانی افزایش پیدا می‌کند که مردان احساس کنند در نقش مردانه چندان موفق نبوده‌اند. به عنوان مثال؛ وقتی مرد از تصویر بدنش راضی نباشد، نقش مردانه را کمتر احساس می‌کند. این مطالعه همچنین نشان داده “مردانی که نقش سنتی دارند تمایل بیشتری به داشتن بدن تنومند و عضلانی و قوی دارند و چنین تصویری احساس رضایت بیشتری در آنها ایجاد می‌کند.”

چنین نگرشی از عوامل متعددی نشآت می‌گیرد از جمله فرهنگ و بافت جامعه‌ای که فرد در آن زندگی می‌کند. فردریک و همکارانش در سال ٢٠٠٧ تحقیقی را در ایلات متحده آمریکا، اوکراین و غنا (جنوب آفریقا) انجام دادو نشان دادند در دو کشور غنا و اوکراین در مقایسه با آمریکا، مردان توجه کمتری به تصویر بدنشان دارند. اما نگرش مردان در دو کشور اوکراین و غنا درباره بدنی تنومند و اندام عضلانی مشابه نگرش مردان در ایالات متحده بود. هر سه گروه مردان بر این باور بودند که زنان بیشتر به مردان عضلانی و قوی توجه می‌کنند. این مسئله حتی در روابط جنسی نیز موثر بود و مردان در دو کشور اوکراین و غنا اندام و تصویر بدنی عضلانی را در دفاع از خود و حفظ نقش مردانه موثر می‌دانند.

مردانی که نگرش منفی به بدن‌شان دارند و مورد انتقاد اطرافیان هستند از این مسئله آسیب می‌بینند و ناراضی می‌شوند از این رو برخی از مردان برای بهبود تصویر بدن، هزینه‌های زیادی را صرف ظاهر می‌کنند از جمله ، کاشت مو، جراحی بینی، تزریق بوتاکس و امثال آن.

افزایش حیرت‌انگیز جراحی‌های زیبایی مردان

بر اساس گزارش ‘ائتلاف برای افزایش آگاهی درباره اختلالات خوردن’، در سال ٢٠١٤، “میزان جراحی زیبایی مردان در مقایسه با سال ٢٠٠٠ به طرز چشمگیری افزایش یافته است.” بر اساس این گزارش “میزان بزرگ و عضلانی کردن سینه در مردان ٢٠٨ درصد و کوچک کردن سینه ٢٩ درصد افزایش یافته است. عمده جراحی‌های انجام شده در مردان تلاش برای بهتر و جوانتر به نظر رسیدن و رضایت از تصویر بدن بوده است.

مطالعه ملی دانشگاه چپمن آمریکا هم به نتایج جالبی اشاره دارد. این تحقیق که تمرکز آن بر رضایت مردان از بدنشان و و احساس جذابیت بود به این نتیجه رسید که ٢٠-٤٠ درصد مردان از وزن، هیکل و اندازه بدنشان ابراز نارضایتی کرده‌اند.” مردان تصور می‌کنند که جامعه بر اساس ظاهر جسمانی آنها را قضاوت می‌کند بویژه وقتی با مردان دیگر مقایسه شوند.

همانطوری که اشاره شد همزمان با تغییرات جسمانی بلوغ که منجر به بروز مشخصات بدنی بزرگسالی می‌شود تصویر ذهنی از بدن در فرد شروع به شکل گرفتن می‌کند و در بزرگسالی پر رنگ‌تر می‌شود و معمولا جوانان در هر دو جنس بیشتر احساس نارضایتی از بدنشان دارند و سعی در تغییر در ظاهر خود می‌کنند؛ در مردان بصوزت تلاش برای بدنی قوی و تنومند و در زنان بصورت تمایل به لاغر شدن.

به مرور با افزایش سن درک فرد از بدنش تغییر می‌کند، کمتر بر تصویر ذهنی متمرکز می‌شود و تصویر ذهنی او با واقعیت چندان متفاوت نیست و فرد بدن خود را بیشتر می‌پذیرد.

تحقیقات ماری و لوییس نیز نشان داده است که رضایت بدن در سنین بالاتر بیشتر از جوانی و میان‌سالی است.