آلودگی محیط زیست و فضای مجازی |

وبگردی، جستجوی اطلاعات و چک کردن ایمیل دیگر به کارهای روزمره تبدیل شده‌اند؛ همین‌طور بازی کردن در اینترنت برای شکست دادن حریفی در نقطه دیگری از دنیا یا تماشای ویدیو با کیفیت اچ.دی.

در ظاهر دنیای مجازی برای ما تبدیل به دنیای غیرمادی شده‌؛ درحالی‌ که استفاده نادرست از اینترنت، با افزایش کار دیتاسنترهای عظیم، تولید گازهای گلخانه‌ای را بیشتر می‌کند.

آلن آنگلد ، مهندس موسسه مصرف بهینه انرژی در فرانسه، در زمینه میزان انرژی مصرفی از طریق ارتباطات دیجیتال و غیر دیجیتال تحقیق می‌کند.

او توضیح می‌دهد: “یک ایمیل می‌تواند در عرض یک ثانیه دو تا سه بار دور کره زمین بچرخد قبل از اینکه به گیرنده‌ای برسد که ممکن است همسایه فرستنده باشد.”

بر اساس محاسبات او یک فایل پیوست به بزرگی یک مگابایت، در هر ساعت به اندازه یک لامپ ۲۵ وات مصرف انرژی دارد.

این مصرف انرژی برای کل روند فرستادن و دریافت یک فایل ایمیلی است؛ یعنی مصرف انرژی فرستنده ایمیل، مصرف انرژی گیرنده آن و مصرف زیرساخت‌های بین این دو که وظیفه انتقال این اطلاعات را بر عهده دارند.

اینترنت در واقع مجموعه اطلاعاتی است که هر ثانیه با سرعت نور در حال گردشند و این گردش اطلاعات با کابل‌ها و فیبرهای نوری و ارتباط ماهواره‌‌ای دنیایی را شکل داده‌اند که مدام در حال گسترش است.

اما برای انتقال اطلاعات لازم است که همه داده‌ها جایی ذخیره شوند؛ به همین منظور دیتاسنترها ساخته شده‌اند که در واقع مراکز اطلاعات همه کره زمین هستند.

به این ترتیب وقتی ایمیلی فرستاده می‌شود، اول به سرور نزدیک محل فرستنده، سپس به یک مرکز اطلاعاتی در آن منطقه، و بعد به شرکت اینترنت فرستاده می‌شود و گاهی نیز به آن‌سوی دنیا.

نفخ نرم‌افزاری

متخصصان پیش‌بینی میکنند تا پانزده سال آینده مصرف انرژی اینترنت با کل برق مصرفی انسان در سال ۲۰۰۸ برابری خواهد کرد.

یکی از دلایل آن گرایش به برنامه‌هایی است که دچار نفخ نرم‌افزاری هستند؛ یعنی نرم‌افزارهایی که به هنگام نصب، ردپای عظیمی از خود به جا می‌گذارند و با ارائه امکانات بی‌موردی که کاربران از آنها استفاده نمی‌کنند حجم زیادی را اشغال می‌کنند؛ به عنوان مثال آی‌تیونز اپل و مایکروسافت ویندوز به دلایل مختلف متهم به نفخ هستند.

از آنجا که مشکلاتی نظیر افت کارکرد تلفن‌های هوشمند و رایانه‌ها منجر به مصرف بالای انرژی در دیتاسنترها میشود، طراحانی که هوشیاری محیط زیستی دارند برای نخستین بار یک برنامه شبیه‌سازی طراحی کرده‌اند که با کمک آن نرم‌افزارهای کم‌مصرف‌تری تولید شوند.

دکتر پاولو اسویرین، پژوهشگر در سرن، توضیح می‌دهد: “دیتاسنتر به زبان ساده، تشکیلاتی برای نگهداری سیستم‌ها و پردازش اطلاعات و کانال‌های ارتباطات دور است. به همین منظور استانداردهای بین‌المللی برای طراحی دیتاسنتر وجود دارد.”

“دیتاسنترها معمولا ذخیره برق اضافی دارند که در صورت بروز مشکل دستگاه‌ها خاموش نشوند؛ علاوه بر آن یک دیتاسنتر معمولی باید شرایط داخل ساختمان را نیز کنترل کند و دستگاه‌های تصفیه هوا و اطفای حریق داشته باشد.”

“دیتاسنترها هزاران شبکه‌ مضاعف دارند که هزاران هارد دیسک و سی پی یو و سخت افزار دیگر را در خود جا می‌دهند به همین دلیل برق زیادی مصرف برق می‌کنند.”

برای مثال یک دیتا سنتر جدید کوچک در ژنو که از سوخت بازیافتی تغذیه می‌کند، معادل چهار هزار خانواده برق مصرف می‌کند. در این دیتاسنتر جدید به دلیل استفاده از سخت‌افزارها و کابل‌هایی که مقاومت زیاد در برابر دمای بالا دارند، از سیستم خنک کننده هم استفاده نمی‌شود و دمای داخل ساختمان همیشه در حد دمای محیط بیرون باقی می‌ماند.

“دیتاسنترها باید هارد دیسک‌هایی با قابلیت ذخیره بالا داشته باشند تا بتوانند سه برابر یا ییشتر اطلاعات ذخیره کنند و این اطمینان وجود داشته باشد که در صورت مشکل، همه داده‌ها را در دسترس باشند.”

با نادیده گرفتن اسپم‌‌ها، هر ساعت در دنیا حدود هشت و نیم میلیارد ایمیل فرستاده می‌شود

در سوئیس، به گزارش پارلمان این کشور، سرویس‌های اینترنتی در سال ۲۰۱۳ نزدیک به هشت درصد کل برق این کشور را مصرف کردند.

مصرف برق بالای دیتاسنترها تنها نگرانی مسئولان نیست؛ بلکه به دلیل تولید گازهای گلخانه‌ای، دیتاسنترهای بزرگ یکی از عوامل مهم آلوده کننده محیط زیست به شمار می‌روند.

آمریکا کشوری است که اکثر دیتاسنترهای زمین را در خود جا داده است. غول‌های وب مانند گوگل و فیس‌بوک دیتاسنترهای عظیمی در کالیفرنیای شمالی دارند.

از همین رو صلح سبز تحقیقاتی در زمینه نوع سوخت مصرفی این دیتاسنترهای عظیم انجام داده‌ است که نشان می‌دهد گوگل و فیس‌بوک نیاز بسیار زیادی به تجدید انرژی دارند چرا که هنوز در مراکز عظیم آنها از همان سوخت‌های فسیلی استفاده می‌شود که در قرن نوزدهم مصرف می‌شد.

گری کوک، وکیل این سازمان می‌گوید: “وقتی از اینترنت حرف می‌زنیم اصلا سوخت فسیلی به ذهن نمی‌رسد اما متاسفانه در برخی نقاط دنیا اینترنت از سوخت فسیلی تغذیه می‌کند.”

اما پس از شروع فعالیت‌های صلح سبز، غول‌های اینترنتی آرام آرام سعی کردند که به آلوده کننده‌های محیط زیستی توجه نشان دهند. به عنوان مثال گوگل گرین یا گوگل سبز تشکیل شد.

گوگل سبز سپس شروع به انتشار گزارش پیشرفت‌‌هایش در زمینه مصرف انرژی تجدیدپذیر کرد و به عنوان مثال لوگویی ساخته که نشان می‌دهد هر صد جستجو در گوگل معادل اتو کردن یک تی‌شرت انرژی مصرف می‌کند.

با این وجود فقط سی و سه درصد انرژی مصرفی گوگل، تجدیدپذیر است.

از این رو کارشناسان بهترین راه حل فعلی را تصحیح فرهنگ استفاده از وب می‌دانند؛ یعنی حذف ایمیل‌های بی‌مصرف، حذف فایل‌هایی که روی وب ذخیره می‌شوند، تجدید نظر در فرستادن عکس یا فیلم از هر لحظه از زندگی روزمره و یا خیلی از عادت‌های بی‌هدف دیگر.

لیزا مازون، نماینده حزب سبز در پارلمان سوئیس می‌گوید: “اینترنت دنیایی مادی به نظر نمی‌رسد و به همین علت کسی تصور نمی‌کند که آلاینده باشد؛ چون آلودگی‌اش را نمی‌بینیم و جلوی چشممان مجسم نیست. با آموزش تمیز کردن صندوق ایمیل، محدود کردن تعداد گیرنده‌ها و سبک کردن فایل های پیوست باید فرهنگ جدید استفاده از وب را ایجاد کرد.”

“ما به عنوان مصرف کننده بهتر است از خودمان بپرسیم که واقعا چه اطلاعاتی را لازم داریم که روی نت ذخیره کنیم. چون اگر این اطلاعات روی نت بمانند یعنی باید جایی ذخیره بشوند و ذخیره شدنشان نیازمند خنک کردن سیستم‌ها و مصرف سوخت است که منجر به تولید گازهای گلخانه‌ای خواهد شد.”

اما برای کاهش مصرف برق و استفاده از انرژی تجدید پذیر در دیتاسنترها راه حل‌هایی درنظر گرفته شده است.

در مراکز جدید دیگر احتیاجی به تهویه نیست. سرورهای جدید میتوانند دمای بالا را تحمل کنند و فقط با استفاده از هوای بیرون می‌توانند ماشین‌ها را خنک کند. در نتیجه نیازی به تولید هوای سرد نیست.

به عنوان مثال اگر هوای آزاد چهل درجه سانتی‌گراد باشد دمای محیط هم تنها تا چهل درجه خنک می‌شود؛ بعلاوه این مراکز از سوخت‌های تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند.

یکی دیگر از روشهای سبز برای جلوگیری از افزایش گازهای فسیلی شناخت موتورهای جستجویی است که به دیتاسنتر‌های جدید مرتبط باشند.

به عنوان مثال اکوزیا یکی از این موتورهای جستجو است که از سال ۲۰۰۹ آغاز به کار کرده و تنها ده کارمند دارد.

کریستیان کرول، مدیر این پروژه می‌گوید: “اکوزیا مثل گوگل است، مثلا وقتی هتلی در ژنو را با آن جستجو کنید، به ما انتخاب های زیادی می‌دهد و مانند گوگل تبلیغات دارد. هر کلیک روی این جستجوها از چند سنت تا چند یورو ارزش دارد. اما اکوزیا این پول را برای کاشت درخت در بورکینا فاسو خرج می‌کند در حالیکه گوگل آن را به واسطه‌ها می‌دهد.”

این شرکت برای بورکینافاسو ماشین‌های درختکاری تهیه می‌کند. آنها ماهانه هشتاد درصد سود شرکت یعنی حدود چهل تا پنجاه هزار یورو را به بورکینافاسو پرداخت می‌کنند: “ما هر ماه دو میلیون و نیم کاربر داریم و هر روز حدود دویست هزار بازدید کننده. تعداد بازدیدکنندگان با تعداد درختهای کاشته شده که گوشه سایت نشان داده شده مشخص می‌شود. در کل اکوزیا تاکنون دو میلیون و ۹۶۷ هزار و ۷۹۵ درخت، یعنی هر سیزده ثانیه یک درخت کاشته است.”

اما مصرف برق دیتاسنترها همان‌قدر برای مصرف کننده نامحسوس است که مقایسه مصرف برق وسایل الکتریک در زمان استندبای.

در تحقیق دیگری که آلن آنگلد در این زمینه انجام داده است، وسایل برقی مثل وسایل صوتی و تصویری و مایکروویو در حالت استندبای بیشتر برق مصرف می‌کنند تا زمانی که استفاده می‌شوند

منبع: بی‌بی‌سی